Yargıda ek zam düzenlemesinin iptal gerekçesi açıklandı

Anayasa Mahkemesinin (AYM), Yargıtay ve Danıştay üyelerinin maaşlarına birinci sınıf hakim savcılardan daha çok ek zam yapılmasını öngören kanun hükmünü iptaline ilişkin kararının gerekçesi açıklandı.

Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında, Yüksek Mahkemece 11 Ekim 2023’teki Genel Kurul gündeminde karara bağlanan Yargıtay ve Danıştay üyelerinin birinci sınıf diğer hakim ve savcılardan fazla ek zam almasını ve maaşlarının AYM üyelerine eşitlenmesini öngören düzenlemenin iptaline ilişkin kararı yer aldı.

Buna göre, Ankara 25. İdare Mahkemesi, yargılamasına baktığı bir davada, Yargıtay ve Danıştay üyelerine 40.000, birinci sınıf hakimler için ise 15.000 gösterge rakamının memur aylıklarına uygulanan katsayıyla çarpımı sonucu bulunacak miktarda söz konusu kişilerin aylık ek zam alması düzenlemesinin iptali için AYM’ye başvurdu.

İptal başvurusunda, söz konusu düzenlemeyle, Yargıtay ve Danıştay üyelerine, birinci sınıf diğer hakim ve savcılara göre daha fazla maaş verilmesinin öngörüldüğü, bunun Anayasa’ya aykırı olduğu ifade edildi.

AYM, belirtilen yasal düzenlemenin Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar verdi.

KARARIN GEREKÇESİNDEN

AYM’nin kararında, Yargıtay ve Danıştay üyelerinin, yer aldıkları yargı kolundaki ilk derece ve istinaf mahkemelerinde görev yapan hakim ve savcılarla Anayasa’da güvence altına alınan “hakimlik teminatı” bakımından farklılıklarının bulunmadığı belirtildi.

Yargıtay ve Danıştay üyelerinin maaşlarını AYM üyelerine eşitlemek için yapılan düzenlemenin nesnel, makul ve zorunlu bir nedeninin bulunmadığı anlatılan kararda, şu ifadeler kullanıldı:

“Yargıtay ve Danıştay üyelerinin özlük haklarına ilişkin düzenleme yapılırken yalnızca görev ve yetkileri, yapısı ve niteliği Anayasa’da özel olarak düzenlenen ve onlardan farklı durumda bulunan Anayasa Mahkemesi üyelerinin özlük hakları ile eşit duruma getirilmesi amacıyla, içinde bulundukları birinci sınıf hakim ve savcılardan belirgin şekilde ayrışmaları sonucunu doğuracak bir düzenleme yapılmasının anayasal açıdan nesnel, makul ve zorunlu bir nedene dayanmadığı görülmüştür.”

Kanun koyucunun, Anayasa’ya aykırı olmamak şartıyla, yapacağı düzenlemenin içeriğini belirleme konusunda takdir yetkisinin bulunduğuna işaret edilen kararda, Yargıtay ve Danıştay üyeleri için diğer birinci sınıf hakim ve savcılardan farklı bir rakam da öngörebileceği ancak bu farklılığın, adli ve idari yargı sistemi içinde görev yapan mahkemeler arasındaki uyumu bozmaması gerektiği bildirildi.

Düzenlemeyle Yargıtay ve Danıştay üyeleri ile birinci sınıf hakim ve savcılar aleyhine önemli ölçüde gelir farkı meydana getirildiği belirtilen kararda, “Bu durum, adli ve idari yargı sisteminde yer alan mahkemeler arasında yargı hizmetinin yerine getirilmesinde huzursuzluk ve kırgınlığa neden olacak, Yargıtay ve Danıştay üyelerinin birinci sınıf hakim ve savcılardan tamamen farklı bir statüde olması sonucunu doğuracak niteliktedir.” değerlendirmesi yer aldı.

Kararda, şunlar kaydedildi:

“Anayasa’da güvence altına alınan hakimlik teminatı bakımından farklılıkları bulunmayan birinci sınıf hakim ve savcılar ile Yargıtay ve Danıştay üyeleri arasında çalışma barışını bozacak düzeyde olduğu ve söz konusu farklılığın makul ve orantılı olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu değerlendirmeler ışığında kuralın hukuk devleti ilkesi ile mülkiyet hakkı bağlamında eşitlik ilkesine aykırılık oluşturduğu kanaatine varılmıştır. Anayasa Mahkemesi açıklanan gerekçelerle kuralın Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar vermiştir.”

İptal hükmü 6 ay sonra yürürlüğe girecek.