Yazar mı olmak istiyorsunuz; o halde George Orwell’a kulak verin, altın değerinde tavsiyeler veriyor

Çağdaş dünya edebiyatının önde gelen kalemlerinden olan George Orwell’ı 1984 ve Hayvan Çiftliği kitaplarıyla biliyoruz. Nitekim yayınladığında kısa sürede en çok okunan bu kitaplar sayesinde yazarın da ünü gittikçe yayıldı.

Özellikle adını verdiğimiz bu iki kitabı her kitapseverin mutlaka okumasında fayda görüyoruz. Öte yandan George Orwell, yazar olmak isteyen adaylara altın değerinde öğütler veriyor. Kitap yazıyorsanız ya da henüz karar aşamasındaysanız usta yazara kulak verin.

George Orwell’ın özellikle klişelere karşı yaptığı uyarı çok yerinde. Atölyelerde sıklıkla gündemimize gelen bir konudur: Klişe kullanmaktan kaçınalım diyoruz, tamam, ama bir söyleyişin, hikayenin, kurgunun klişe olup olmadığını nasıl anlayacağız?

Orwell’ın basılı olarak görmeye alıştığınız tarifi iyi bir ölçüt sayılabilir. Tabii diğer önerileri de çok yerinde. Özellikle entelektüel eğilimi ağır basan yazar adaylarında uzun, karmaşık betimleme yapma ve jargon kullanma eğilimi oluyor.

Bunların üstesinden gelmek, daha yalın ve etkili bir anlatım için önemli gerçekten de. Son madde de diğer birçok yazarın söylediği gibi önerileri kurallaştırmaktan kaçınmamız için bir uyarı niteliğinde.

George Orwell’ın “Politika ve İngiliz Dili” adlı makalesinden alınmış önerilere göz atalım:

“NE SÖYLEDİĞİNİZ ÖNEMLİ”

“Ne söylemeye çalışıyorum? Hangi kelimeler bunu en iyi ifade eder? Hangi imge ya da deyişler bunu daha açık ifade eder? Bu imge etki yaratabilecek yenilikte mi? Ve muhtemelen iki soru daha: Bunu daha kısa bir biçimde ifade edebilir miyim? Kaçınılacak kadar nahoş bir şey söylüyor muyum? Bir kimse kelime ya da deyişlerin etkisi hakkında sık sık şüpheye düşebilir ve içgüdülerinin sınıfı geçemediği durumlarda güvenebileceği kurallara ihtiyaç duyar.

“TEŞBİH VE DEYİM KULLANMAYIN”

Usta yazar devamla şöyle diyor;

“Asla basılı olarak görmeye alıştığınız bir metafor, teşbih ya da deyim kullanmayın. Kısa bir kelimenin yeterli olacağı durumlarda asla uzun bir kelime tercih etmeyin. Eğer çıkarılabilecek bir kelime varsa onu her zaman çıkarın. Etken bir cümle kurabilecekken edilgen bir cümle kurmayın. Eğer gündelik dilde karşılığını bulabiliyorsanız asla yabancı bir deyiş, bilimsel kelime ya da jargon kullanmayın. Barbarca bir söz etmek yerine bu kurallardan herhangi birini en yakın zamanda unutun.”

r