İki süper kütleli kara delik, “yemeklerini paylaşırken” görüntülendi

2MASX J21240027+340911 ismi verilen bir galaksinin aktif bir çekirdeğe sahip olduğu yaklaşık on yıldır biliniyor. Galaksinin merkezinde, çok yakına gelen bir yıldızlararası madde, gaz veya tozla beslenen bir süper kütleli kara delik bulunuyordu. Ancak kısa bir süre önce gökbilimcilerin keşfettikleri bu nesneden gelen ve tekrarlayan bir sinyal, daha karmaşık bir şekilde, galaksinin merkezinde bir değil iki süper kütleli kara deliğin bulunduğunu ve bunların “” öneriyor.

Süper kütleli kara deliklerin toplam kütlesi Güneş’in 40 milyon katı olduğu ve birbirlerinden yaklaşık bir ışık günü, yani yaklaşık 26 milyar kilometre uzaklıkta oldukları hesaplanıyor. Yaklaşık 70.000 yıl içinde çarpışacaklar ve birbirlerinin çevresindeki 130 günlük yörüngeleri giderek küçülüyor. Bu yörünge hareketi, gözlemlenen tekrar eden sinyalin ortaya çıkmasına sebep oluyor.

Şili’deki Millennium Astrofizik Enstitüsü ve Valparaíso Üniversitesi’nde astrofizikçi olan baş yazar Lorena Hernández-García, yaptığı açıklamada, “Bu, her birkaç ayda bir tekrar eden AT 2021hdr adlı çok garip bir olay” dedi ve devam etti: “Bir gaz bulutunun kara delikleri yuttuğunu düşünüyoruz. Birbirlerinin yörüngesinde dönerken, kara delikler bulutla etkileşime girerek gazını bozuyor ve tüketiyor. Bu, sistemden gelen ışıkta salınımlı bir desen üretiyor.”

Patlama ilk olarak Palomar Gözlemevi’ndeki Caltech liderliğindeki ZTF (Zwicky Transient Facility) ekibi tarafından görüldü. Gözlemevi, her 60 ile 90 günde bir olayı tespit etmeye devam etti ve ardından NASA’nın Swift teleskobu tarafından takip edildi.

Şili Üniversitesi’ndeki Millennium Astrofizik Enstitüsü ve Matematiksel Modelleme Merkezi’nden ortak yazar Alejandra Muñoz-Arancibia, “Bu parlamanın başlangıçta bir süpernova olduğu düşünülse de, 2022’deki patlamalar bize başka açıklamalar düşündürdü” diyor ve ekliyor: “Her bir sonraki olay, sistemde neler olup bittiğine dair modelimizi geliştirmemize yardımcı oldu.”

Ekip birden fazla olasılığı değerlendirdiğini söylüyor. Bu işaretlerin kaynağı aktif bir çekirdekte yaygın bir davranış veya süper kütleli kara deliğe çok yaklaşan, parçalanan ve yavaşça tüketilen bir yıldız olabilirdi. Ancak bir gaz bulutuyla çevrelenmiş, birbirlerinin yörüngesinde dönerken etraflarındaki bu bulutu tüketen bir çift süper kütleli kara delik en ikna edici olanı olarak görüldü.

Ekip, neler olup bittiğini daha iyi modellemek için Dünya’dan 1 milyar ışık yılı uzaklıkta yer alan bu galaksideki olayı izlemeye devam etmeyi ve birleşme sürecinden geçen ev sahibi galaksiyi incelemeyi planlıyor.

Makale Astronomy & Astrophysics dergisinde yayımlandı.