Salman Rushdie: Şeytan Ayetleri kitabını bugün yayınlamak daha zor

Tartışmalı romanı ilk yayımlandığında yazar Salman Rushdie için İran’dan idam fetvası çıkmıştı. Japonca tercümanı 1991’de öldürüldü, kitabın yayınlanmasıyla ilişkili başka birkaç kişi ise sonraki yıllarda çeşitli saldırılara uğradı. En son 2022’de bir saldırgan Rushdie’yi defalarca bıçakladı ve bir gözünü kör etti.

Geçtiğimiz günlerde Nashville’deki Vanderbilt Üniversitesi’nin Küresel Özgür Konuşma Zirvesi’ndeki online konuşmasında Rushdie, sosyal medyanın ve gençler arasında sansürle ilgili değişen tutumların, mevcut iklimi özgür konuşmaya daha düşmanca hale getirdiğini söyledi.

Yayımlama sürecinin şimdi de benzer olacağına inanırken, yayımlamanın sonuçlarının daha ağır olacağını söyledi.

SALDIRIYA UĞRADI

Tartışmalı romanı ilk yayımlandığında yazar Salman Rushdie için İran’dan idam fetvası çıkmıştı. Japonca tercümanı 1991’de öldürüldü, kitabın yayınlanmasıyla ilişkili başka birkaç kişi ise sonraki yıllarda çeşitli saldırılara uğradı. En son 2022’de bir saldırgan Rushdie’yi defalarca bıçakladı ve bir gözünü kör etti.

Geçtiğimiz günlerde Nashville’deki Vanderbilt Üniversitesi’nin Küresel Özgür Konuşma Zirvesi’ndeki online konuşmasında Rushdie, sosyal medyanın ve gençler arasında sansürle ilgili değişen tutumların, mevcut iklimi özgür konuşmaya daha düşmanca hale getirdiğini söyledi. Yayınlama sürecinin şimdi de benzer olacağına inanırken, yayınlamanın sonuçlarının daha ağır olacağını söyledi.

Ünlü yazar şöyle konuştu;

KONUŞMA VE OKUMA HAKKI

“Tarih daireler çizerek ilerliyor, döngüler şu anda aşağı doğru sarmal yapıyor,” dedi. Aynı şeyin ifade özgürlüğü için de geçerli olduğunu belirterek ABD’de okul kütüphanelerinde LGBTQ temalı kitaplara yönelik yasaklara atıfta bulundu. “Amerika Birleşik Devletleri Anayasası Birinci Değişikliği, sadece konuşma hakkımızı değil, okuma hakkımızı da kapsıyor” dedi.

Sayfa: 192

ŞEYTAN AYETLERİ

Şeytan Ayetleri kitabı Türkiye yakın tarihinde de önemli bir yere sahip. Kitabı Türkçeye çevirme girişiminde bulunan Aziz Nesin İslamcı kesimlerin sert tepkisi ile karşılaşmış ve 2 Temmuz 1993’te Sivas’ın Madımak ilçesinde yaşanan saldırıların öncelikli hedefi olmuştu. Aziz Nesin’in Sivas Katliamı olarak tarihe geçen olaylarda yaptığı konuşmalardan sonra ise ikisi eylemci 37 kişi hayatını kaybetmişti.