Botsvana, Yoksulluk Çeken Ülkelerle Çevrili Afrika’da Ne Yaptı da Bu Kadar Zengin Olmayı Başardı?

Az gelişmişlik sorunlarıyla karşı karşıya olan Afrika ülkeleri arasında Botsvana’nın yeri ayrı. Çünkü kendisi Afrika’nın İsviçre’si olarak adlandırılıyor.

Üstelik bağımsızlığını kazanmasıyla da öne çıkan bu ülke, son yıllarda büyük bir ekonomik gelişmişlik düzeyine sahip. Peki Botsvana, Afrika ülkelerinin yoksulluk kaderinden sıyrılarak bunu nasıl başardı?

Kolonizasyon sürecinin ardından bağımsızlığını kazanan ülkeler arasında Botsvana yer alıyor.

Güney Afrika’da yer alan Botsvana, 1966’da bağımsızlığını elde ettikten sonra ekonomik olarak gelişmelere de kapı araladı. Şaşırtıcı biçimde bu süreci ekonomik bir büyüme ile ilerleten ülke, eğitim ve sağlık gibi yatırımlarla kalkınmayı başardı.

İstikrarlı bir hükûmet ile yönetilen Botsvana’da aslında daha garip bir şey var. Bağımsızlığını kazandıktan hemen sonra keşfedilen elmas madenleri, ülkeyi zengin yapan nadir örneklerden birisi. Ülkenin diğer Afrika ülkelerinden daha iyi durumda olması da elmas ve nikel madenlerinden elde edilen gelirlerle açıklanabiliyor.

Bir zamanlar uluslararası yardım alırken, fon finanse eden ülkeler arasına girdi.

1966-2006 yılları arasında yıllık ortalama %9’un üzerinde bir büyüme gösteren Botsvana, uluslararası yardım alan ülkeler listesinden çıkıp Uluslararası Para Fonu’nu finanse eden bir ülke konumuna yükseldi. Ancak elbette bu ekonomik büyüme, tek başına kalkınmış bir ülke olma yeterliliğini sağlamıyor. Çünkü bir ülkenin gelişmişlik seviyesi, yalnızca para ile değil; eğitim, kültür, siyasetin toplamıyla ortaya çıkıyor.

Yüksek bir milli gelire sahip Botsvana’da birçok sağlık sorunu da mevcut. Özellikle HIV ve AIDS gibi salgınlar, sosyal sorunlar yaşatıyor. Nüfusun büyük bir kısmının HIV pozitif olduğu söyleniyor. Fakat hükûmetin desteği burada da öne çıkıyor. Çünkü halka, ücretsiz antiretroviral ilaç dağıtarak bu sorunla başa çıkmaya gayre tediyor.

Ekonomik olarak büyük ölçüde madenciliğe bağımlı olan Botsvana, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın büyük bir kısmını buradan elde ediyor.

Ülkede tarımsal üretim sınırlı. Bu yüzden hükûmetin ekonomiyi çeşitlendirmek için girişimlerde bulunması gerekiyor. Dış ticarette ise en büyük ticaret partneri Güney Afrika. Ülkenin ihracatında elmas, ciddi bir yer tutarken; ithalatında da işlenmek için gelen elmaslar öne çıkıyor.

Türkiye ve Botsvana’nın ticari ilişkileri biraz sınırlı kalsa da Türkiye’nin Botsvana’ya yaptığı makine ihracatı, ülkeler arasındaki ticaret hacminin büyümesi için bir fırsat kapısı aralıyor.

Afrika’nın istikrar ve kalkınma konusunda en dikkat çeken ülkelerinden birisi olan Botsvana, gelirini elmas ihracat ve ithalatından alırken hâlâ dünyanın en zengin ülkeleri arasında ilk 10’da bile yok.