Fransa, Yeni Kaledonya’da sokağa çıkma yasağını uzattı

Fransız ana karasından yaklaşık 17 bin kilometre uzaklıktaki Yeni Kaledonya’da, Fransız hükümetinin yerli halkla daha önce yaptığı anlaşmaları ihlal eden bir anayasal reformu yürürlüğe koyma çabası, süregeldiği olaylara neden oldu.

Fransa hükümeti, adaya gönderdiği yaklaşık 3 bin güvenlik görevlisi ile, yerli halkın seçimlerdeki etkisini azaltmayı amaçlayan anayasal reform girişimine karşı çıkan bağımsızlık yanlılarını bastırmaya çalışıyor. Mayıs ayından bu yana süren operasyonlarda 11 kişi hayatını kaybederken, adada uygulanan sokağa çıkma yasağı 24 Eylül’e kadar uzatıldı. Sokağa çıkma yasağı çerçevesinde, 16-21 Eylül tarihlerinde 22.00-05.00, 21-24 Eylül tarihlerinde ise 18.00-06.00 saatleri arasında halkın dışarı çıkması yasaklandı.

Ayrıca, 16-24 Eylül tarihlerinde adada silah taşıma ve transferine, alkol satışına ve kamusal alanda alkol tüketimine yasak getirildi. Bu tarihlerde, çiftçiler ve balıkçılar gibi belirli meslek grupları dışında kalan vatandaşların taşınabilir kaplarda akaryakıt ve yanıcı madde satın alması veya taşınması da yasaklandı.

Vatandaşların, başkent Noumea ve çevresinde spor ve pazar faaliyetleri dışında topluca bir araya gelmeleri de yasaklandı. Paris yönetimi, daha önce sokağa çıkma yasağını 16 Eylül’e kadar uzatmıştı.

Yeni Kaledonya, 24 Eylül 1853 tarihinde Fransız yönetimine girmişti.

YERLİ HALK, KENDİLERİNİ YOK SAYAN ANAYASA REFORMUNA KARŞI

Yeni Kaledonya’nın yerli halkı Kanaklar, Fransız hükümetinin önerdiği anayasal reformun 1988’de imzalanan Noumea Anlaşması’na aykırı olduğunu savunuyor. Bu anayasal değişiklik tasarısı, en az 10 yıldır adada yaşayan Fransızların yerel seçimlerde oy kullanabilmesinin önünü açmayı amaçlıyor.

1998’de Noumea Anlaşması ile özerklik kazanan Yeni Kaledonya’da, anlaşma yerli halkın kendi topraklarında azınlık durumuna düşmesini engellemek için oy kullanma hakkını, 1998 öncesinde adada yaşayan kişiler ve onların çocuklarıyla sınırlamıştı.

Ada’da 2018, 2020 ve 2021’de gerçekleştirilen bağımsızlık referandumlarında, bağımsızlık yanlıları “hayır” yanıtını almıştı. Kanak Sosyalist Ulusal Kurtuluş Cephesi (FLNKS), 2021 referandumunu COVID-19 pandemisinin etkilerinden daha uzak bir tarihte yapılmasını talep etmiş ve bu nedenle referandumu boykot etmişti.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, anayasal reform tasarısına karşı harekete geçen bağımsızlık yanlılarıyla 23 Mayıs’ta Yeni Kaledonya’da görüşmeler gerçekleştirdi. Ancak bu temasların ardından reform tasarısını geri çekmeyeceğini açıkladı. Sonrasında, Macron anayasal reformu askıya aldı; bu reform, Fransız Ulusal Meclisi’nden geçmesine rağmen henüz Senato’da oylanmadı.

Yenilikleri içeren anayasal reformun yürürlüğe girmesi için, Fransız Parlamentosu’nun iki kanadının birlikte toplandığı Kongre’den onay alması gerekiyor.