Oltaya takılırsanız, yapmanız gereken ilk 10 şey

Kimlik avı e-postaları, insanların kişisel verilerini çalmak ve cihazlarına kötü amaçlı yazılım yerleştirmek isteyen suçluların kullandığı bir yöntem. Her yıl yüz binlerce insanın başına gelen bu dolandırıcılık yöntemine maruz kalanların sayısı giderek artıyor. ESET Türkiye Ürün ve Pazarlama Müdürü Can Erginkurban, yaygınlaşan bu tehdide karşı önerilerde bulundu, daha kötü sonuçlara ulaşmadan yapılması gerekenleri sıraladı.

Yazım ve dil bilgisi hataları, acil veya korku hissi veren bir dil ve bağlam eksikliği gibi özellikler kimlik avı saldırılarının ortak ipuçlarıdır. Bu tür saldırıları gerçekleştirenler, hedeflerinin geçmiş iletişim kayıtlarını sabırla ve titizlikle inceleyerek planlama yaptıkları için çok inandırıcı görünür ve başarılı olurlar. Dolandırıcıların büyük ölçekli dolandırıcılık girişimlerinde en sık kullandığı yöntemlerden biri de güncel olaylardan faydalanmaktır. Ücretsiz COVID-19 testi yapılıyor gibi görünen bir e-posta ya da kredi kartı aidatlarının geri alınabileceğine ilişkin bir bildirim aslında kurbanların kişisel bilgilerini sahte bir form aracılığıyla elde etmenin bir yolu olarak planlanmış olabilir.

Herhangi ek bir bilgi vermeyin:

Cihazınızın internet bağlantısını kesin:

Bazı kimlik avı saldırılarında, dolandırıcılara bilgisayarınıza, cep telefonunuza veya başka bir cihazınıza erişim izni vermiş olabilirsiniz. Kötü amaçlı yazılım içerebilir, sizin ve cihazınız hakkında bilgi toplayabilir veya cihazın uzaktan kontrolünü ele geçirebilirler. Zarar görmeyi engellemek için hızlı hareket etmek şarttır. Tehlikeye giren cihazın internet bağlantısını keserek başlayın. Kablolu bağlantıya sahip bir bilgisayar kullanıyorsanız, internet kablosunu bilgisayarınızdan çıkarmanız yeterlidir. Wi-Fi üzerinden bağlıysanız, cihazın ayarlarından bağlantıyı kesmeniz veya cep telefonunuzdaki ‘uçak modu‘ özelliğini açmanız gerekir.

Verilerinizi yedekleyin:

İnternet bağlantısını kesmek, kötü amaçlı yazılım sunucusuna daha fazla veri gönderilmesini önleyecektir ancak verileriniz hala tehlike altındadır. Başta fotoğraf ve video gibi kişisel veriler olmak üzere hassas belgeler, yüksek değerli dosyalarınızı yedeklemelisiniz. Ancak verileriniz kötü amaçlı yazılım tarafından çoktan ele geçirilmiş olabileceğinden yedekleme riskli olabilir. Çünkü muhtemelen son çektiğiniz fotoğraflarınızla birlikte kötü amaçlı yazılımı da yedeklemiş olacaksınız. Bunun yerine, dosyalarınızı düzenli olarak ve önceden yedeklemelisiniz. Kötü amaçlı yazılım cihazınızı ele geçirirse, verilerinizi harici bir sabit sürücüden, USB bellekten veya bir bulut depolama hizmetinden kurtarabilirsiniz.

Kötü amaçlı yazılım ve diğer tehditler için bir tarama yapın:

Cihazınızı yeniden internete bağlamadan güvenilir bir sağlayıcının anti-virüs yazılımını kullanarak cihazınızı tam bir taramadan geçirin. Mümkünse ESET‘in Ücretsiz Çevrimiçi Tarayıcısı gibi bir tarayıcı kullanarak ikinci bir tarama daha yapın. Tarayıcıyı bilgisayara ya da USB hard disk gibi ayrı bir cihaza indirin. Böylece sonrasında ele geçirilen bilgisayara bunu takabilir ve yazılımı buradan yükleyebilirsiniz. Tarama sırasında cihazı kullanmayın ve sonucu bekleyin. Tarayıcı şüpheli dosyalar tespit ederse bunları kaldırmak için talimatları izleyin. Tarama işlemi herhangi bir potansiyel risk bulmazsa ancak hala şüpheleriniz varsa güvenlik sağlayıcınızla iletişime geçin. Ayrıca hala çok katmanlı, kimlik avı önleme özelliklerine sahip kötü amaçlı yazılımdan koruma programı kullanmıyorsanız, hemen bir tane edinin!

Fabrika ayarlarına dönmeyi düşünün:

Fabrika ayarlarına dönme, yüklü tüm uygulamaları ve dosyaları kaldırarak telefonu ilk haline getirmek anlamına gelir. Bazı kötü amaçlı yazılım türleri tam sıfırlamadan sonra bile cihazınızda kalabilir fakat mobil cihazınızı veya bilgisayarınızı sıfırlamanın tehdidi başarıyla ortadan kaldırma ihtimali vardır. Fabrika ayarlarına dönme işleminin geri alınamadığını ve yerel olarak depolanan tüm verileri sileceğini unutmayın. Düzenli yedekleme yapmanın önemi kesinlikle unutulmamalıdır.

Parolalarınızı değiştirin:

Kimlik avı e-postaları sizi kimlik numaralarınızı, banka ve kredi kartı bilgilerinizi veya oturum açma bilgileri gibi hassas verilerinizi paylaşmaya yönlendirebilir. Dolandırıcı sizi yakaladığında mümkün olan en çok bilgiyi almaya çalışacaktır. Siz bilgilerinizi vermeseniz bile cihazınıza kötü amaçlı yazılım yüklendiğinde bu bilgilere ulaşabilirler. Bu durumda olduğunuzu düşünüyorsanız, özellikle de kimlik avı e-postaları sizden oturum açmanızı istiyorsa (örneğin LinkedIn temalı bir dolandırıcılık gibi) oturum açma bilgilerinizi derhal değiştirmelisiniz; aynı parolayı e-posta, çevrimiçi bankacılık ve/veya sosyal medya gibi çeşitli hesaplarda da kullanıyorsanız daha dikkatli olmalısınız. Bu tür durumlar, her farklı çevrimiçi hizmet için farklı bir kullanıcı adı ve parola oluşturmanın önemini vurgulamaktadır. Çeşitli hesaplarda aynı kimlik bilgilerini kullanmak, saldırganların kişisel verilerinizi veya paranızı çalmasını çok daha kolay hale getirir.

Bankalar, yetkililer ve hizmet sağlayıcılarla iletişime geçin:

Banka, kredi kartı bilgilerinizi veya kartlarınıza erişimi olan bir web sitesinin giriş bilgilerini girdiyseniz, hemen bankanızı bilgilendirin. Dolandırıcılığı önlemek için kartınızı bloke ederek veya dondurarak herhangi bir mali kaybı önleyebilir veya en aza indirebilirsiniz. Başka insanların da bu dolandırıcılığa uğramaması için yetkililerle irtibata geçmeniz doğru olacaktır.

Yapılan değişiklikleri tespit edin:

Cihazlarınızdan veya hesaplarınızdan birine girmeyi başaran suçlular, mümkün olduğunca uzun süre orada bulunmaya çalışabilirler. Giriş bilgilerini, e-posta adreslerini, telefon numaralarını veya hesabınıza erişimlerini sürdürmelerine yardımcı olabilecek her şeyi değiştirebilirler. Sosyal medya hesaplarınızdaki faaliyetlerinizi, banka bilgilerinizi ve çevrimiçi alışveriş sitelerindeki sipariş geçmişinizi inceleyin. Örneğin yanlış, bilinmeyen veya onaylanmamış herhangi bir ödeme görürseniz bunu bildirin, giriş bilgilerinizi değiştirin ve para iadesi isteyin.

Tanımadığınız cihazlar olup olmadığını kontrol edin:

Bilgisayar korsanları hesap bilgilerinizi çaldıysa büyük olasılıkla kendi cihazlarından giriş yapmaya çalışacaklardır. Çoğu sosyal medya platformu, gizlilik ayarları altında mevcut giriş oturumlarınızın kaydını tutar. Bunu kontrol edin ve bilinmeyen cihazları oturumu kapatmaya zorlayın.

Arkadaşlarınızı, bağlantılarınızı, hizmet sağlayıcılarınızı ve işvereninizi bilgilendirin:

Dolandırıcılar bazen kimlik avı bağlantıları veya spam yaymak için ele geçirilen hesaptaki kişi listesini kullanır. Bu konuda dikkatli olun ve başkalarının da aynı dolandırıcılığa maruz kalmasını önlemek için gerekli önlemleri alın. Eğer siber saldırı iş hesaplarınızda veya işvereniniz tarafından verilen cihazlarda meydana geldiyse şirketinizin siber olaylarla başa çıkma kurallarına uyun ve durumu derhal yöneticinize ve BT departmanına bildirin. Outlook veya Gmail gibi yaygın e-posta hizmetleri de kimlik avı e-postalarını doğrudan gelen kutunuzdan bildirebileceğiniz araçlar sunar.

Oltaya yakalanmak ve bu bağlantılara tıklamak sizi utandırabilir, endişelendirebilir ancak bu tür tehditler her geçen gün daha da yaygınlaşıyor. Ne yazık ki kimlik avı saldırıları her yıl yüz binlerce insanın başına geliyor ve bu sayı giderek artıyor. Sakin kalarak yukarıdaki ipuçlarından faydalanırsanız, karşılaşabileceğiniz tehditlerden bir adım önde olursunuz.