Astronomlar Gezegen Tanımını Yine Değiştirecek (Bu Sefer de Merkür Falan Gitmese Bari)

2006 yılında Prag’da toplanan Uluslararası Astronomi Birliği, neyin gezegen olup neyin olmadığı konusunda yeni bir düzenlemeye gitmiş ve Plüton’u gezegenlikten çıkarmıştı.Bu karardan 20 yıl kadar sonra astronomlar bir kez daha gezegen tanımını değiştiriyor. 

Yeni düzenlemeye göre gezegenler değerlendirilirken artık kütlelerine de bakılacak. 17 Temmuz’da teklif edilen yeni gezegen tanımı, Ağustos ayında Uluslararası Astronomi Birliği toplantısında değerlendirilecek. Var olan tanımlamaya kütle de ekleneceği için Plüton cüce gezegen olarak anılmaya devam edecek.

Gezegenler nasıl belirleniyor?

Astronomlar, bir cismi gezegen olarak tanımlamak için şu anda üç farklı kıstasa bakıyor. Bu kıstaslar ise şu şekilde:

• Güneş’in etrafında dönmesi
• Yuvarlak şekil alacak kadar kütle çekim oluşturabilmesi
• Etrafında yer alan ve uydular ya da aylar dışındaki gök cisimlerini süpürüyor olması. 

British Columbia Üniversitesinden Astronom Brett Gladman, “Geçmişteki problem, gezegen diye bir sözcüğünüzün olması ama nicel bir tanımının olmamasıydı,” ifadesini kullandı. Gladman, nicel bir tanım olmaması nedeniyle gezegenlerin belirlenmesinde sorunlar yaşanabildiğini ifade etti. 

Aslında ilginç bir şekilde gezegen tanımı da çoğu gezegene uymuyor. Örneğin Jüpiter ve Dünya sık sık göktaşları ile kesişen yörüngelere sahip. Başka galaksilerde keşfettiğimiz gök cisimleri de Güneş’in etrafında dönmüyor. Yuvarlaklık konusu da oldukça tartışmalı ve muallak bir konu olarak dikkat çekiyor. Bu yüzden de araştırmacılar, tarafsız bir tanım oluşturmak için benzer nesneleri sınıflandırmakta kullanılan gözetimsiz kümeleme yönetimini kullandılar. Bu yöntem de Plüton’u gezegenler arasında dahil etmedi. Kütle limiti olarak 131×10^20 kilogram seçildi.