Sivrisinekler hangi renkleri seviyor, hangilerinden kaçıyor?

Bilim insanları, bu yılın “çok kötü” bir sivrisinek mevsimi olacağını tahmin ederek, böcek kaynaklı hastalıklarda artış olacağı konusunda uyarıda bulunuyor. Sivrisinekleri kendinizden uzak tutmak için çeşitli spreyler, mumlar ve kremler bulunuyor olsa da, kullanabileceğiniz bir diğer yöntem ise giydiğiniz kıyafetlerin rengini düzenlemek.

Washington Üniversitesi araştırmacıları, sivrisineklerin kırmızı, turuncu, siyah ve camgöbeği renklere özel ilgi duyduğunu söylüyor. Buna karşılık, böceklerin yeşil, mor, mavi ve beyaz renklere pek ilgi duymamalarından dolayı, yaz mevsiminde dışarıdayken bu renkleri giymek daha iyi bir tercih olabilir.

Washington Üniversitesi biyoloji profesörü Jeffrey Riffell, yaptığı bir açıklamada şunları söylüyor: “Bana en sık sorulan sorulardan biri, ‘Sivrisineklerin beni ısırmasını nasıl engelleyebilirim oluyor. Önceden, sivrisinekleri çeken üç ana işaret olduğunu söylerdim: Nefesiniz, teriniz ve cildinizin sıcaklığı. Ama şimdi bu çalışmada, dördüncü bir işaret bulduk: kırmızı renk, sadece kıyafetlerinizde değil, aynı zamanda herkesin cildinde de bulunur. Cildimizin rengi ne olursa olsun, hepimiz güçlü bir kırmızı iz saçıyoruz. Cildimizdeki bu çekici renkleri filtrelemek veya bu renklerden kaçınan kıyafetler giymek, sivrisinek ısırıklarını önlemenin başka bir yolu olabilir.”

2022’de yayımlanan çalışma, farklı türde görsel ve koku ipuçları sunulduğunda dişi sarı humma sivrisineklerinin (Aedes aegypti) davranışlarını izleyerek gerçekleştirildi. Tüm sivrisinek türlerinde olduğu gibi, bu türün de yalnızca dişileri kan emer ve A. Aegypti’nin ısırıkları ölümle sonuçlanabilecek dang humması, sarı humma, chikungunya ve Zika virüsünü bulaştırabilir.

Araştırmacılar, böcekleri bir koku ve renkli bir nokta veya insan eli gibi farklı görsel desenlerle doldurulmuş minyatür test haznelerinde gözlemledi. Herhangi bir koku uyarıcısı olmadığında, sivrisinekler haznenin altındaki noktayı, rengini umursamadan büyük ölçüde görmezden geldi.

Bir miktar karbondioksit eklendiğinde, sivrisinekler kırmızı, turuncu, siyah veya camgöbeği noktalara doğru uçarken, yeşil, mavi ve mor olanlardan kaçındılar.

İnsanların doğal soluma süreci sonucu da ortaya çıkan karbondioksit, böcekler tarafından koklanabiliyor ve deney, gazın sivrisineklerin gözlerinin görsel spektrumda belirli dalga boylarını tercih etmesini sağladığını gösterdi.

Böceklerin bu davranışı, sokakta yürürken bir yemek (örneğin fırından yeni çıkan bir ekmek) kokusu almanıza benzetiliyor. Böyle bir koku aldığınızda, etrafa bakarak etrafınızdaki fırın, pastane veya restoran tabelası gibi görsel işaretler aramaya başlayabilirsiniz. Benzer bir şekilde sivrisinekler de karbondioksit kokusu aldıktan sonra etrafta diğer işaretleri aramaya başlıyor olabilir ve giysilerinizin renkleri, sineklerin sizi çok daha geç fark etmesine yardımcı olabilir.