İsrail-Filistin Çatışmasında Beyaz Fosfor Kullanımı İnsanlar İçin Tehlikeli

AYNUR ŞEYMA ASAN/AYŞE İREM TİRYAKİ – İsrail-Filistin çatışmasında Filistinli yetkililerin ve İnsan Hakları İzleme Örgütünün (HRW) İsrail tarafından kullanıldığını açıkladığı beyaz fosforun insanlar için son derece zehirli olduğu ifade ediliyor.

İsrail-Filistin çatışması, 7 Ekim’den bu yana sürerken HRW’nin İsrail’in, Gazze’de ve Lübnan’da askeri operasyonlarında beyaz fosfor kullanarak sivilleri “ciddi ve uzun süreli yaralanma riskiyle karşı karşıya bıraktığına” dair açıklaması gündeme oturdu.

Askeri mühimmatta kullanılan beyaz fosfor, fosfat kayalarından elde ediliyor. Kristal, katı yapıya sahip beyaz fosforun rengi, ışığa maruz kaldığında koyulaşıyor.

İnsanlar için son derece zehirli olan beyaz fosfor dumanı, teneffüs edildiğinde ciğerlerde ani yaraların oluşmasına ve nefessiz kalarak boğulmaya yol açabiliyor.

Beyaz fosfor, ciltte de ikinci ve üçüncü derece süregelen yanıklara neden olabiliyor.

Oksijenle temas ettiği anda kolayca alev alan bu zehirli madde, ayrıca beyaz veya sarı renkli duman salma özelliğinden dolayı sis maddesi olarak da kullanılıyor.

Beyaz fosfor, bomba olarak kullanıldığında da patlayıcı etkisinin yanı sıra yangınlara yol açıyor.

Beyaz fosfor bombası nedeniyle çıkan yangınlar geniş alanlara yayılabiliyor ve alandaki fosfor tükenene kadar bu yangınlar devam ediyor.

Bulaşıcılığı nedeniyle tedavisi zor

Beyaz fosfora maruz kalanların tedavisi de fosforun bulaşıcılığı nedeniyle oldukça zor.

Solunum yoluyla, cilt temasıyla ya da sindirim yoluyla vücuda alınan madde, birçok yüzeye yapışabiliyor ve temasla bulaşıyor.

Bu bombanın neden olduğu yaralanmaları tedavi eden kişilerin de bu yüzden kendilerini korumak için özel eğitim almaları gerekiyor.

Söz konusu maddeye belli aralıklarla maruz kalmanın, çene kemiğinin ileri düzeyde deformasyonuna yol açarak kırılmasına neden olabildiği ifade ediliyor.

Uluslararası hukukta beyaz fosfor bombası

Birleşmiş Milletler (BM) Konvansiyonel Silahlar Sözleşmesi (CCW) uyarınca sivil bölgelerde havadan yangın çıkarıcı silah saldırıları yasak.

Beyaz fosforun yaydığı dumanın açık alanlarda askeri birliklerin kamufle edilmesi gibi amaçlarla kullanılmasının önünde ise herhangi bir hukuki engel bulunmuyor.

Öte yandan, beyaz fosforun kullanıldığı anda insanların üzerinde yarattığı etki ve zarar nedeniyle savaş suçu kapsamında görülmesine ilişkin tartışmalar sürüyor.

İsrail, daha önce de beyaz fosfor kullanmıştı

HRW’nin Nisan 2010’da yayımladığı “Başka tarafa bakmak: Gazze Savaşı’nda savaş kuralları ihlalleri cezasız kalıyor” başlıklı raporda, İsrail’in, Gazze Şeridi’nde 27 Aralık 2008’de başlattığı ve 18 Ocak 2009’da sonlanan “Dökme Kurşun Operasyonu”nda da beyaz fosfor içeren mühimmat kullandığı belirtilmişti.

Raporda, İsrail’in nüfusu yoğun yerlerde beyaz fosfor içeren mühimmat kullanması, siyasi ve askeri liderlerin uyguladığı ve savaş kuralları ihlallerine yol açan politikalar arasında gösterilmişti.

İsrail-Filistin çatışması

Hamas’ın silahlı kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları, 7 Ekim sabahı İsrail’e “Aksa Tufanı” adıyla kapsamlı saldırı başlatmıştı.

Gazze’den İsrail yönüne binlerce roket atılırken Filistinli silahlı gruplar, Gazze-İsrail sınırındaki Beyt Hanun-Erez Sınır Kapısı’na baskın düzenleyerek burayı ele geçirmişti.

Silahlı gruplar, daha sonra buradan İsrail içindeki yerleşim yerlerine girmiş, İsrail ordusu da onlarca savaş uçağıyla Gazze Şeridi’ne saldırı başlatmıştı.

Gazze’den düzenlenen saldırılarda 1300 İsraillinin hayatını kaybettiği, 3 bin 300 İsraillinin yaralandığı aktarılmıştı.

Filistin Sağlık Bakanlığı, İsrail’in saldırılarında Gazze’de 500’ü çocuk, 276’sı kadın olmak üzere 1537 kişinin hayatını kaybettiğini, 6 bin 612 kişinin yaralandığını duyurmuştu.

Ayrıca Batı Şeria’da İsrail güçlerinin ve Yahudi yerleşimcilerin saldırılarında 36 Filistinlinin öldüğü, 650 kişinin yaralandığı belirtilmişti.

İnsan Hakları İzleme Örgütünden yapılan açıklamada (HRW) İsrail’in, Gazze ve Lübnan’daki askeri operasyonlarında beyaz fosfor kullandığı bildirilmişti.

Filistin Dışişleri Bakanlığının X sosyal medya platformundan, “İşgalci İsrail, Filistinlilere karşı uluslararası yasaklı olan beyaz fosforu kullanıyor.” paylaşımı yapılmıştı.